Domy o charakterystycznej góralskiej architekturze posiadają wielu zwolenników, nie tylko w górzystych południowych rejonach. Co sprawia, że podhalańskie budownictwo tak szybko rozkochuje nas w sobie? Dom zbudowany w tym stylu z jednej strony jest namiastką gór, które kojarzą się ze wspaniałymi widokami, życiem podporządkowanym naturze, ucieczką z miejskiej dżungli, z drugiej strony nawiązują do wspaniałej tradycji wprowadzając do domy atmosferę swojskości i folkowości. W tak zaprojektowanych wnętrzach można poczuć się intymnie, przytulnie i wyjątkowo.
Na projekty domów w stylu podhalańskim w przeważającej większości składają się domy drewniane, ale znajdziemy również budynki z kamienną podmurówką lub w całości murowane. Elementem charakterystycznym dla tego rodzaju architektury jest dach, który nie może być płaski! Dach podhalański jest dwuspadowy, strzelisty, często urozmaicony lukarnami. Jeśli chodzi o wnętrza to pamiętajmy, że w prawdziwym góralskim domu nie powinno zabraknąć strzelającego ogniem kominka.
Styl podhalański
Styk podhalański czy też zakopiański narodził się z zachwytu Podhalem i z tęsknoty za niepodległością. Zanim wypracowana charakterystyczne elementy architektoniczne pojawił się twórca stylu, który rozwijał koncepcję architektury nawiązującej do budownictwa góralskiego. Mowa o Stanisławie Witkiewiczu. Spod jego ołówka wyszedł pierwszy, zamieniony następnie w projekt architektoniczny, projekt willi Koliba (1891), przeznaczonej dla Zygmunta Gnatowskiego. Po Kolibie przyszedł czas na Okszę, Zofiówkę oraz Willę pod Jedlami. Każdy kolejny projekt był coraz doskonalszy i coraz śmielej łączył zdobycze dekoracyjne secesji z estetyką lokalną. Wszystkie stworzone przez Witkiewicza projekty domu w stylu podhalańskim charakteryzowały się piętrem ustawionym prostopadle do parteru, podmurówką z łamanego kamienia, wysokimi nadprożami okien oraz płazami – na pół przeciętymi pniami jako materiałem do wznoszenia ścian nośnych. Koncepcje Witkiewicza były następnie rozbudowywane dalej i tak w kolejnych projektach powstała odkryta weranda, czyli przyłap. Było to doskonałe miejsce do zażywania kąpieli słonecznych pod okapem, na południowej elewacji. Witkiewicz następnie opracował małe pokoiki na poddaszu, tzw. wyględy oraz wprowadził charakterystyczne ozdoby, tzw. słoneczka składające się z przybijanych promieniście listewek. W swojej pierwotnej i ortodoksyjnej formie styl zakopiański zaczął się kończyć wraz z modą na secesję, a swojego żywota dokonał wraz ze swoim twórcą. Nic jednak nie zostało utracone, a twórczość Witkiewicza wpłynęła na kolejne pokolenia architektów. Wystarczy, że natkniemy się na dom zwarty, dynamiczny, strzelisty, wykorzystujący drewno jako materiał lub wykończenie, lecz bez przysadzistości, którą charakteryzują się parterowe domki drewniane i już możemy mówić o stylu podhalańskim. Nic dziwnego, że współczesne projekty żywo czerpią z tej wspaniałej tradycji.
Wybrane projekty
Charakterystyczne walory użytkowe domów podhalańskich to strome dachy jako oczywiste rozwiązanie w regionach z dużym opadem śniegu, podmurówka z ciosów kamiennych oraz wykorzystanie drewna jako budulca taniego, łatwo dostępnego i zapewniającego świetną izolację cieplną. Wszystkie te elementy znajdziemy w takich projektach, jak KROSNA 2 , gdzie drewniana konstrukcja i wspaniały, bogato zdobiony taras świetnie komponuje się z podhalańską stylistyką budynku. Z kolei zwolennicy bardziej praktycznych rozwiązań zainteresowani będą projektem ZAKOPANE , czyli duży dom jednorodzinny w stylu podhalańskim, który posiada praktyczny program z ośmioma pokojami sypialnymi, zapewniający wygodę rodzinie z dziećmi.
- Wtorek, 3 grudnia 2024
